Effecten van de HartFocus methodiek in het onderwijs

Concentratie en geheugenprocessen worden aanzienlijk bevorderd door een eenvoudige vorm van biofeedback op het hartritme. Hoe kunnen we op basis van deze Hart Focus methodiek een krachtiger leeromgeving inrichten?

Wie heeft wel eens een situatie meegemaakt, waarbij je iets had geleerd of gehoord, maar op het moment dat je het moest reproduceren kon je het niet uit je geheugen oproepen?
Bij deze vraag gaan meestal alle vingers omhoog, van jong tot oud.
We weten zeker, dat we ons best hebben gedaan iets in het geheugen te hebben opgeslagen, maar wij kunnen er (even) niet bijkomen.

• black out tijdens een test of examen
• je niet kunnen concentreren als je zenuwachtig bent
• in een periode met negatieve emoties je niet kunnen concentreren
• in stresssituaties terugvallen op oude patronen
• als je boos of angstig bent dingen doen waar je later niet tevreden over bent

Of om het op een oplossingsgerichte manier te zeggen, hoe kun je optimaal geconcentreerd zijn, juist in situaties van stress, opwinding en emotie?
Niet alleen onze leerlingen in het speciaal onderwijs of de leerlingen die begeleid worden door leerlingbegeleider of remedial teacher hebben hier mee te maken. Het komt overal en bij iedereen voor, tijdens examens, bij sportprestaties, podiumoptredens, in het verkeer, in onderlinge communicatie, in teamvergaderingen, als de werkdruk te groot wordt, als je overspannen thuiszit.

Reacties van leerlingen, die met de Hart Focus methode hebben gewerkt:

• ‘Ik had moeite met concentratie en werd vaak misselijk of ziek bij toetsen. Nu haal ik zelfs negens en tienen’ (leerling Fabritiusschool).
• ‘Ik heb gauw ruzie, en als ik ruzie heb ga ik meestal de pan uit. Nu ga ik op de hartcomputer, en dan gaat het beter, dan word ik rustiger en krijg mij zelf weer in de hand’ (leerling Goudse Waarden).
• ‘Je voelt je blij en het is gewoon leuk’ ( leerling van het Roland Holst College).
• ‘De klas is veel rustiger geworden’ (docent Bloemhofschool). In de derde groep sprong de gemiddelde AVI-leesscore in zes weken tijd van 0.8 naar 2.4.
• ‘Ik heb meer energie’ en ‘mijn hoofd voelt ontspannen en leeg’. Dit zijn reacties van LWOO leerlingen van Daltonscholengemeenschap Helen Parkhurst die een paar minuten op swingende muziek in beweging zijn gekomen. Tijdens de bewegingen, die bewust zijn uitgekiend om neuronale verbindingen tussen linker- en rechterhersenhelft te stimuleren hebben de leerlingen plezier, en erna zitten ze in een optimale stand voor concentratie. Aanwezig in het lijf, ontspannen en leeg in het hoofd’
• ‘Op je computerscherm zie je direct het effect van wat je doet. Dat is fantastisch! Dit is nu eens een praktische nieuwe vinding, die de leerlingen heel concreet feed back geeft op hun manier van concentreren. Het sluit aan bij wat we willen met de school: versterken van het zelfvertrouwen, zorgen dat er meer plezier wordt beleefd aan school en dat leerlingen trots zijn op hun eigen resultaten. Daar sluit de hartcomputer en het hart-brein-lesmateriaal naadloos bij aan.’ (rector van College De Brink).

Op VMBO, VSO, havo/vwo en een toenemend aantal basisscholen in het hele land levert het hart-brein-leren  fascinerende resultaten op, nadat in de Verenigde Staten en Engeland deze ontdekking binnen bedrijfsleven en onderwijs steeds meer aandacht krijgt.

De effecten, die we op twintig scholen hebben gezien en gemeten zijn de volgende:

1. Faalangstige leerlingen gaan vooruit in cijfers, en zijn vooral blij, dat hun angst beheersbaar is geworden. Ze worden niet meer meegesleurd door de emotie, maar zeggen er nu iets aan te kunnen doen.

2. Sociaal emotionele vorming en stressmanagement. Leerlingen, die HartFocus toepassen zeggen beter in hun vel te gaan zitten, leren relativeren , en kunnen leren zich beheersen bij woedeaanvallen en andere heftige emoties.
Bijvoorbeeld een leerling, die vaak woedeaanvallen had. De conflicten thuis met zijn vader zijn afgenomen, er is veel minder ruzie. ‘Ik heb nu een gereedschap in mijn rugzak om er iets mee te doen’ (leerlingbegeleidster Accent College, Vlaardingen).
‘Ik heb gauw ruzie, en als ik ruzie heb ga ik meestal de pan uit. Nu ga ik op de hartcomputer, en dan gaat het beter, dan word ik rustiger en krijg mij zelf weer in de hand’ (leerling Goudse Waarden, Gouda).

3. Beter contact met zichzelf en anderen.
Cursisten met verstandelijke beperking vinden het erg leuk om te doen, kijken stralend, kunnen dicht bij hun gevoel komen, hebben veel makkelijker contact dan voor de invoering van HartFocus (ROC Westerschelde, Zorg en Welzijn, Terneuzen).

4. Leerlingen met concentratieproblemen, met chaotische gedachtenpatronen.

• ‘Ik had moeite met concentratie en werd vaak misselijk of ziek bij toetsen. Nu haal ik zelfs negens en tienen’ (leerling Fabritiusschool, Hilversum).
• ‘Ik heb meer energie’ en ‘mijn hoofd voelt ontspannen en leeg’ ( LWOO leerlingen van Daltonscholengemeenschap Helen Parkhurst, Almere).

5. Betere prestaties

• handschrift wordt beter (schoolleidster basisschool Et Buut)
• leerlingen lezen soepeler
• spelling en lezen zijn met grote sprongen vooruitgegaan (Laurentiusschool, Delft)
• AVI score is met een sprong omhooggegaan (basisschool Rotterdam)

Als kinderen niet gestresst, maar ontspannen zijn, leren ze veel gemakkelijker. HartFocus zou verplicht moeten zijn voor alle basisscholen. Het zal het onderwijs veel goed doen (Michele Mosch, docente Laurentiusschool).

Op scholen in de Verenigde Staten werden de volgende resultaten gemeten:

• kinderen gingen vloeiend lezen en kregen plezier in lezen
• kinderen ervoeren, dat ze kunnen  reproduceren wat ze weten, en worden niet meer gehinderd door stress, faalangst en black out.
• in veertiendaagse programma’s met kinderen met gedragsproblemen, werden opzienbarende resultaten geboekt: er werd een leesachterstand ingehaald variërend van twee maanden tot drie jaar.

In Minnesota moeten High School studenten slagen voor de Basic Standard Test in Rekenen en Taal om over te gaan, en voordat ze hun eindexamen doen. Ieder jaar behaalt een gedeelte van de studenten hun diploma niet, omdat ze niet voor deze toelatingstest slagen. Sommige studenten doen de test wel zeven of acht keer. Voor veel studenten is het een bron van stress en angst tijdens deze testperiode.
In het Minneapolis Public School District kregen leerlingen van de high school drie weken lang dagelijks een HeartMath training voorafgaande aan deze Basic Standard Test, met opzienbarende resultaten. De scores voor rekenen gingen 35% vooruit en de scores voor lezen 14%. Vanwege dit succes werd een veel grotere groep getraind, met als gevolg, dat het percentage geslaagden voor de wiskundetest toenam tot 64% (gemiddelde in het district was 42%) en het percentage geslaagden voor de leestest kwam op 55% (het gemiddelde in het district was 31%).