Cabomba burgerinitiatief
Van Burgerinitiatief Cabombabestrijding naar Vereniging Samen Cabomba Aanpakken (website VSCA: www.samencabombaaanpakken.nl)
In Loosdrecht is de Cabomba caroliniana sinds 2005 een probleem , de waterwegen worden overwoekerd, het vermindert de recreatieve aantrekkelijkheid, zowel voor zwemmers en waterliefhebbers, als voor natuurliefhebbers, die ontdekken dat het unieke natuurgebied overheerst wordt door deze invasieve exotische waterplant, in de rest van Nederland meer bekend als aquariumplant Waterwaaier.
Er zijn allerlei initiatieven in Loosdrecht. Het Burgerinitiatief Cabombabestrijding Wijdemeren, opgericht in voorjaar 2014 door Kees Blase, Ab Krook en Johan van Kleef is het kennisplatform, waar wetenschappelijke en praktische kennis wordt verzameld. Het was een onafhankelijke groep, die wil samenwerken met Plassenschap Wijdemeren, Gemeente Wijdemeren, Waternet, Natuurmonumenten, Provincie Noord-Holland, recreatieondernemers en omwonenden. Watersportverbond, de HISWA en diverse jachthavens werken mee om samen met elkaar aan de slag te gaan. Vanaf 2018 is er een kerngroep Exotenbestrijding gericht op aanpak van Cabomba caroliana en Ongelijkbladig Vederkruid. Wij zijn allemaal buren van elkaar, en alleen door samenwerking en bundeling kan het probleem worden opgelost. In Wijdemeren, in andere gebieden van Nederland. Daarom hebben we in 2018 de Vereniging Samen Cabomba Aanpakken opgericht.
Op 29 november 2015 is bij Vroege Vogels een interview uitgezonden met het burgerinitiatief. Te beluisteren via https://vroegevogels.vara.nl/Fragment.150.0.html?&tx_ttnews[tt_news]=374203&cHash=f2cd5c15bbbba280e2f792b22d7bfc6b
WatersportVereniging De Watervogels heeft met een groep gepensioneerde vrijwilligers de haven schoon weten te krijgen met een eigen gebouwd vlot volgens het Hydro-venturi systeem. Jachthaven Scherpel krijgt dit voor elkaar met handmatig verwijderen.
We proberen hieronder een samenvatting te geven van de kennis, die de afgelopen jaren door biologen en waterbeheerders is vergaard over de cabomba, ook wel waterwaaier genoemd. Met de cabombaspecialist dr Johan van Valkenburg .
Wat is de meest effectieve manier van cabombabestrijding?
Cabomba met wortel en al verwijderen met de hydro-venturi methode , zo blijkt uit onderzoek van Valkenburg(2010) en praktijk van Waterschap Hardinxveld Giessendam is het meest effectief. Met hoge drukspuit de bodem loswoelen, waardoor de wortels van de cabomba losraken. Dan bijvoorbeeld met een hark de cabomba direct volledig verwijderen, ook de kleine losse stukjes. Cabomba in een kruiwagen op het vlot, zoals bij Watersportvereniging De Watervogels werd gedaan, of op een volgbootje, en daarna deponeren in een depot of ergens op de vaste wal of een bedrijf, dat nog iets kan doen met de biomassa. Uit onderzoek naar de Hydro-venturi methode blijkt, dat er daarna ongeveer 30% terugkomt, mogelijk van de omgeving of niet volledig verwijderde wortels.
Kan het ook handmatig?
In ondiepe gebieden en randen van de Loosdrechtse Plassen kan de cabomba er met wortel en al uitgetrokken worden door op surfplanken te zitten of te liggen, of door het vanuit een langzaam varend sloepje te doen. Het is wel belangrijk dat het verwijderen heel langzaam gebeurt met het zachtjes schudden aan de plant, zodat de wortels loskomen. Eigenlijk kunnen we het beter niet lostrekken noemen, maar losschuddelen, eigenlijk veel leuker dan lostrekken. Daarna, samen met de wortelkluit in een emmertje of afvalbakje gooien. Zo zijn er al heel wat vrijwilligersinitiatieven succesvol geweest. Het zou mooi zijn, als er in deze zomer jongerengroepen en ook andere pleziervaarders hieraan een bijdrage willen leveren. Voor voorstellen, aanmelding, ondersteuning en informatie : info@hartfocus.nl.
Wat kan ik fout doen?
We weten dat de plant zich snel verspreidt door maaien en het gebruik van buitenboord motoren. De plant wordt in delen gehakt, die vervolgens wegdrijven. Op plaatsen waar de plantendelen bezinken kan de cabomba verder groeien. Na 21 mei maaien heeft enorme risico’s op verder verspreiding van cabomba.
En als u cabomba in de schroef van de motor krijgt: liefst motor stilleggen en direct verwijderen. Want die snippertjes cabomba zorgen voor een enorme verspreiding.
En ook als je de cabomba met de hand hebt verwijderd en er drijft nog een klein stukje: probeer dan ook dat kleine stukje op te vangen. Soms kan je met een hark of grashark het makkelijkst de cabomba loswoelen en in je emmertje krijgen.
In 2015 is door het burgerinitiatief ism Plassenschap Wijdemeren een groot experiment uitgevoerd met belangrijke resultaten, die te lezen zijn in dit te downloaden document.
In mei 2016 heeft de gemeenteraad unaniem ingestemd met een voorzetting van dit initiatief. Het projectplan is hier te downladen
wat is er nog meer aan experimenten gedaan?
Het is ook mogelijk een sloot een jaar lang te overdekken en niet te bevaren. Dat is door Natuurmonumenten uitgeprobeerd, maar daarvoor wordt bijna niet gekozen. Met cabomba maaien zijn ook experimenten gedaan, maar die leiden niet tot verbeteringen, integendeel: tot een grotere verspreiding in een later stadium. Cabomba komt na maaien ook sneller terug dan de inheemse soorten. En dat laatste is dus echt een heel belangrijke reden om niet te maaien. Hierbij de tekst over de NEGATIEVE WERKING VAN MAAIEN
Een bellenscherm is wel een mooie aanvulling. Daarbij loopt een buis over de bodem van het water met gaatjes, waardoor luchtbelletjes omhoog borrelen. Met zo’n bellenscherm kun je tijdens het loswoelen en verwijderen van de cabomba het gebied afschermen, zodat het niet verder verspreidt.
Wat versterkt de groei of verzwakt de groei?
Bij stilstaand water is de cabombagroei het grootst, en bij snel stromend water komt cabomba nauwelijks voor. De risico’s in natuurgebieden, waar de waterstroom traag of stilstaand is, zijn dus het grootst.
Cabomba kan groeien op zand, klei en in veengrond of modderbodem. Maar in de veenslib of modderbodem groeit de cabomba het sterkst. Bij water met veel voedingsstoffen (nutriënten) overheerst de cabomba over de andere waterplanten. Het is daarom aan te raden de cabombabestrijding te combineren met het baggeren van veenslib.
In de winter zakt de cabomba diep naar de bodem, en blijft daar overwinteren, en pas in het voorjaar stijgt cabomba weer naar het wateroppervlak. Inheemse planten, die meer aan de oppervlakte blijven sterven in de winter gedeeltelijk af, en verliezen daarmee de concurrentie met cabomba.
Een aantal jaar geleden was nog niet duidelijk of cabomba weliswaar ruimte-innemend, maar ook met mooie vorm, prachtige bloesem en waterreinigend een interessante aanvulling was op de inheemse planten. Nu blijkt uit onderzoek, dat de cabomba zodanig sterk woekert en concurreert met de inheemse planten, dat de biodiversiteit ernstig wordt bedreigd. Bijvoorbeeld in het Oostelijk natuurgebied van de Vuntus, dat verbonden is aan het Natura2000 project. Er is een plas met stilstaand water, die al volledig vol cabomba zit en waar de andere planten geen enkele kans meer hebben. Daarom zijn de burgerinitiatieven vooral ook gericht op cabombabestrijding van het Vuntusgebied en de Raaisloot.
Is het niet zinloos, de cabomba komt toch weer terug?
De cabomba uitroeien zal waarschijnlijk niet lukken, maar de experimenten in de afgelopen periode laten zien, dat er het volgende jaar soms 30% en soms nog minder terugkomt. Dus drie jaar investeren is het beste wat we nu kunnen doen. Net als bij onkruid moet je het regelmatig bijhouden. Vrijwilligers van watersportverenigingen, scouting en bewoners samen met Waternet, Plassenschap en Natuurmonumenten. Loosdrechters houden toch meer van handen uit de mouwen, dan van laten verloederen van ons mooie Plassengebied. Neem een emmertje mee in de boot en haal heel voorzichtig, door de cabomba los te schuddelen, af en toe wat cabomba uit de Loosdrechtse Plassen. Alle beetje helpen! Er zijn berekeningen gemaakt wat cabomba ons gaat kosten (tijd en geld). Als we nu een beetje onderhouden, dan zijn de kosten aanzienlijk en zullen ook lang betaald moeten blijven. Als we nu niets doen, en het aan anderen overlaten (die ook niets doen), dan is het over drie jaar zeer moeilijk te bestrijden, en wordt het over vijf jaar zelfs onbetaalbaar. Als we nu een investering doen en een driejarenplan 2015-2017 uitvoeren, dan hebben we op lange termijn een beperkte kostenpost.
Iemand vroeg mij een keer: wat krijg ik ervoor, als ik een emmer cabomba voor je eruit haal? Mijn antwoord was: een toekomst, waarin we in Loosdrecht nog kunnen pleziervaren, recreëren en trots zijn op ons mooie gebied.
Voor iedereen, die het cabombaverhaal nog een keer wil nakijken:
website: https://cabomba.jouwweb.nl, waarin leerlingen van het Keizer Karel College in begrijpelijke taal , met fotos en filmpjes alles op een rij hebben gezet.
Voor de volledige informatie over beheer kunt u terecht op www.q-bank.eu bij invasive plants. Of deze pdf bekijken
Actualiteit/in het Nieuws
In 2020 zijn door de Vereniging Samen Cabomba aanpakken 14 havens en recreatieparken succesvol aangepakt met de harkmethode en zijn is er veel publiciteit geweest:
https://www.nhnieuws.nl/nieuws/269205/harken-op-de-bodem-deze-mannen-zorgen-dat-je-kunt-varen-op-de-loosdrechtse-plassen
https://www.gooieneemlander.nl/cnt/dmf20180926_69203466?utm_source=google&utm_medium=organic
Gooi en Eemlander Blauwe Druppel voor Kees Blase en Irritante plant lijkt fikse slag toegebracht
Historie:
Hieronder ziet u de opbrengsten van de twee actieweken van het burgerinitiatief Cabombabestrijding in augustus en september 2014.
Als u het in pdf met tekst en fotos wilt downloaden kan dat door hierop te clicken
Op een door de gemeente Wijdemeren belegde bijeenkomst op 14 juli met deskundigen, beleidsmedewerkers en Loosdrechtse betrokkenen werden twee relevante conclusies getrokken. Het bestrijden van cabomba is maatwerk. Hoewel handmatig werk en hydroventuri methode altijd de voorkeur blijft houden is voor vaargebieden maaien ook een optie, mits goed en regelmatig uitgevoerd. Voor natuurgebieden als de Vuntus is handmatig verwijderen en de harkboot samen met de verzamelboot de beste optie. Wat betreft de timing van het maaien in vaargebied: dit kan optimaal in mei/juli, en in het naseizoen, voorzover uitvoerders rekening houden met de Flora&Faunawet. Voor vogelbroedgebied en andere natuurgebieden zijn de maanden juni, juli, augustus geschikt voor handmatig verwijderen.
Bij de STER van Loosdrecht wordt het komende jaar cabomba gemaaid, info op deze site: